De gewillige slaaf
"Men is nooit meer slaaf dan wanneer men zich vrij waant zonder het te zijn."
(On n'est jamais plus esclave que lorsqu'on se croit libre sans l'être.)
Ernest Renan
Frans schrijver en criticus 1823-1892
Er is geen grotere slaaf dan hij die denkt vrij te zijn.
Gelukkig is de slavernij afgeschaft en vrijwel verbannen uit de wereld. Of toch niet? Denken we alleen dat de slavernij is afgeschaft of vrijwel uitgebannen? Helaas bestaat er nog wel degelijk slavernij en veel dichter bij huis dan u denkt.
Natuurlijk kent u de kinderarbeid in Bangladesh, de mensenhandel in de prostitutie, de hazelnootplukkers in Turkije, de Chinese fabrieksarbeiders en de uitbuiting in de koffie- en cacaoindustrie. Dit zijn slechts enkele voorbeelden en het kleinste topje van de ijsberg. We weten allemaal dat meer dan 50% van de wereldbevolking rond moet komen van minder dan $2 dollar per dag. We weten allemaal dat miljoenen kinderen dagelijks uitgebuit worden door de grootste bedrijven. Toch zijn we overtuigd dat slavernij niet meer, of vrijwel niet meer bestaat. Maar volgens mij lijken bovenstaande voorbeelden verdacht veel op slavernij.
Nu zullen critici van bovenstaande stelling zeggen dat er betaald wordt voor de arbeid en er geen ketenen of boeien meer aan te pas komen. Tevens is een ieder vrij om te werken voor deze bedrijven of dit niet te doen. Maar is dit wel zo?
"Gambling man rolls the dice, working man pays the bills. It's still fat and easy up on bankers hill. Up on bankers hill the party's going strong. Down here below we're shackled and drawn."
Shackled and drawn, Bruce Springsteen
Vrijheid is naast gezondheid misschien wel het belangsrijkste goed en we denken het allen te bezitten. Er zit echter een addertje onder het gras. Vrijwel niemand die niet financieel onafhankelijk is bezit ook maar enige vrijheid. Onze vrijheid is schijn. Onze keuzes zijn schijn.
Vanaf 4 jaar zijn wij leerplichtig en zitten we minimaal tot ons 18e jaar op school. Maar zijn we vrij in wat ons daar onderwezen wordt? Nee. Onderwijs is enkel een middel om ons voor te bereiden op de 50 jaar slavernij die ons daarna te wachten staat. Onderwijs wordt gebruikt als indoctrinatiemiddel. We leren een taak die we daarna 50 jaar lang gewillig uitvoeren. Tevens wordt ons geleerd dat we enkel horen te luisteren naar onze meester...eh sorry de meester. Elke eigen inbreng of mening wordt beloond met strafwerk of een laag cijfer.
Vanaf ons 20e jaar tot, waarschijnlijk binnenkort, ons 70e jaar voeren we gewillig de taak uit die ons onderwezen is. We zijn afhankelijk van onze opleiding en het aanbod vacatures in welke taak dit uiteindelijk wordt. Dus zijn we vrij in de keuze van onze baan of onze taak? Nee, dit lijkt enkel zo. In de kapitalistische wereld zal u altijd afhankelijk blijven van uw opleiding en vraag en aanbod van banen. "Wilt u geschiedenis studeren, jammer dan, daar is geen werk in te vinden, maar alstublieft hier heeft u een informatica opleiding en ga maar bij dit bedrijf als ict-er op kantoor zitten. Oh, u bent kok, helaas hebben we geen werk voor u, maar misschien is telefonisch verkoper iets voor u?"
Nu zullen de critici wederom deze stelling pareren. We worden betaald, hebben vrije tijd en voldoende vrije wil om hierin onze weg te vinden. Maar, wederom, is dit wel zo?
Gelukkig zijn onze ketenen en boeien jarenlang geleden afgeworpen, maar wat we er voor in de plaats hebben gekregen is misschien wel net zo erg. In de moderne tijd worden we geboeid door schuld (de prijs voor uw bestaan, uw leven). U zult moeten leren, want dit is verplicht. Wilt u doorleren dan krijgt u door de prijs van onderwijs automatisch een schuld in de schoenen geworpen. Gaat u werken dan krijgt u automatisch een schuld bij de belastingdienst die u maandelijks betaald van uw salaris. Tevens krijgt u een aantal verplichte sociale verzekeringen in de maag gesplitst, die op het moment dat u er gebruik van wilt maken niet meer bestaan of zo uitgehold zijn, dat er weinig lol aan te beleven valt. U woont in een huis waarvoor u de jackpot betaald, want in de meeste gevallen zijn de grond, de stenen en wat cement allang terugbetaald. Energie en water worden steeds duurder en vergeet vooral de zorgverzekering niet.
Maw. uw keten is geld. Zonder onderwijs geen taak. Zonder taak geen geld. Zonder geld geen leven.
Nu kunt u zeggen dat dit normaal is, dat het altijd zo geweest is en altijd zo zal blijven. Misschien is het wel zo dat het enigzins zo moet blijven, want we zullen met z'n allen de wereld draaiende moeten houden. Maar als u denkt dat het, zoals het nu is, normaal is, dan bent u door het onderwijs en uw opvoeding goed geindoctrineerd. "Je moet werken voor de baas en de baas heeft altijd gelijk." Zoals gezegd zit er een addertje onder het gras en dat addertje is, of liever gezegd die addertjes zijn inflatie, rente en belasting. Deze instrumenten, want dat zijn het, komen later uitgebreid aan bod. Voor nu is het belangrijk om te weten dat deze instrumenten gebruikt worden om u net zoveel beloning voor uw taak te geven zodat uw taak redelijk naar behoren wordt uitgevoerd en dat u deze uit blijft voeren. Maw. u krijgt precies genoeg om bang te zijn het kwijt te raken en zodoende kunnen ze u laten springen wanneer ze willen.
Maw. krijgt u te weinig beloning dan steekt u de middelvinger op naar de baas en gaat staken. U komt in opstand want heeft niets te verliezen. Krijgt u teveel beloning dan steekt u de middelvinger op want u heeft genoeg en kunt best iets missen. Inflatie, rente en belastingen zorgen ervoor dat dit zo goed mogelijk in balans is. U mag net genoeg hebben om bang te zijn het kwijt te raken en niet genoeg om niet meer gewillig door de hoepel te springen wanneer zij dat willen.
Gelukkig hebben we nog vrije tijd. Toch? Gelukkig wel, maar vrije tijd kost geld en moet u gebruiken voor het uitgeven van datgene wat u nog over heeft van uw beloning/ salaris. Dit houdt de economie draaiende. Op school bent u student, als u werkt bent u producent, bent u vrij, consument en zodra u oud wordt overbodig. Dit is niet mijn mening, dit is kapitalisme.
Misschien is bovenstaande moeilijk te bevatten, omdat wij al eeuwen gewend zijn aan dit systeem. Onderwijs en opvoeding hebben ons opgedragen mee te werken in dit systeem. Ik ben er van overtuigd dat het anders kan. Als we de moed hebben onze middelvinger op te steken naar het systeem en ons best gaan doen voor een nieuw systeem zonder meesters en slaven.
"Er is niets belangrijker in de wereld dan vrijheid. Vrijheid is het waard om opofferingen voor te doen, het is het waard om er je baan voor te verliezen, het is het waard om er voor in de gevangenis te zitten. Ik ben liever een vrije pauper dan een rijke slaaf. Ik zou liever sterven in bittere armoede met mijn overtuigingen, dan leven in weelde zonder zelfrespect."
Martin Luther King
Amerikaans predikant 1929-1968
Liever vrij in een kartonnen doos, dan slaaf in een kasteel.
Maff